ارزیابی قابلیت تولید پنبه (Gossypium spp.) در تناوب با کشت مخلوط کنجد (Sesamum indicum L.)-لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.)

به منظور بررسی اثر ترکیب‌های مختلف کشت مخلوط کنجد و لوبیا چشم بلبلی بر تولید پنبه، کارایی شش نوع تناوب زراعی آیش- پنبه، کنجد- پنبه، لوبیا چشم بلبلی- پنبه، 50:50 کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه، 25:75 کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه و 75:25 کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های سال های 1393 و 1394در شهرستان فسا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش مخلوط 50:50 کنجد-لوبیا چشم بلبلی در مقایسه با کشت خالص از لحاظ شاخص‌های نسبت برابری زمین (03/1)، نسبت برابری زمان- سطح (04/1) و کارایی استفاده از زمین (155) برتر و از بهره‌وری بالاتری برخوردار بود. نتایج مربوط به سال دوم آزمایش نشان داد که کاشت پنبه پس از لوبیا چشم بلبلی و کاشت آن پس از کشت مخلوط 25:75 کنجد/ لوبیا چشم بلبلی، از بهره­وری تولید بالاتری برخوردار بود و در این ترکیب‌های کشت، عملکرد وش پنبه نسبت به سیستم آیش- پنبه به میزان 9/29 درصد افزایش یافت. ترکیب 25:75 کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه نسبت به لوبیا چشم بلبلی- پنبه دارای شاخص برداشت بالاتری بود. بیشترین ارزش اقتصادی مربوط به تناوب لوبیا چشم بلبلی- پنبه بود که این نتیجه بر اساس عملکرد بالای لوبیا چشم بلبلی در کشت خالص (4/3772 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بالاتر پنبه (3406 کیلوگرم در هکتار) پس از آن، به دست آمد. کمترین ارزش اقتصادی مربوط به تناوب آیش- پنبه بود. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می­رسد که تناوب زراعی لوبیا چشم بلبلی- پنبه، عملکرد پنبه را افزایش می­دهد.